معاون توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی ریاست‌جمهوری از اختصاص یک تا دو همت بودجه برای توانمندسازی و توسعه اقتصاد دانش‌بنیان هر یک از استان‌هایی که در طرح برش استانی قرار گرفته‌اند خبر داد.

به گزارش پایگاه خبری پروژه ایران، رضا اسدی‌فرد با اشاره به ماموریت‌ها و برنامه‌های معاونت علمی در راستای تحقق محرومیت زدایی و عدالت، اظهار کرد: بی‌تردید، تک‌تک مردم باید از برنامه‌هایی که در کشور صورت می‌گیرد، بهره‌مند شوند؛ اما با این حال همه معترف هستیم که به دلایل زیادی که بعضی از آنها هم اجتناب‌ناپذیر است، همه مردم به یک اندازه از منابع کشور برخوردار نیستند؛ طبیعتا شهروندان در شهرهای بزرگ نسبت به شهروندان شهرهای کوچکتر یا حتی جامعه روستایی برخورداری بیشتری از امکانات دارند؛ البته گاهی توزیع متوازن این امکانات به لحاظ مقیاس جمعیتی عملا امکانپذیر نیست؛ برای مثال، احداث یک بیمارستان مجهز در یک روستا، چندان منطقی نیست، چون مشتری چندانی ندارد، با این حال، باید همواره این توزیع عادلانه امکانات و برخورداری‌ها را در کشور مدنظر داشته‌باشیم.

وی ادامه داد: این مساله، طبیعتا دغدغه ما در معاونت علمی و به تبع در معاونت توسعه شرکت‌های دانش بنیان هم هست که در حمایت‌هایی که از شرکت‌های دانش‌بنیان انجام می‌دهیم به بازگشت این منابع به بخش‌های کمتر برخوردار کشور هم توجه داشته باشیم. از این رو، توزیع متوزان امکانات در زیست بوم فناوری را به عنوان یک صورت مساله روی میز گذاشتیم و به یکسری برنامه رسیدیم که اولین آن همین برنامه و نمایشگاه آبادیران است، با این دید که شرکت‌هایی در این نمایشگاه شرکت کنند که به نحوی بتوانند در زنجیره ارزش خودشان، مناطق کمتر برخوردار را درگیر کنند.

اسدی‌فرد تصریح کرد: در این  فضا، چند صورت مساله پیش می‌آمد، نخست پای کار آمدن شرکت‌های دانش‌بنیانی که می‌توانند مساله‌ای را از بخش‌های محروم جامعه حل‌کنند. برای مثال، در بعضی از مناطق کشور با کمبود آب شرب مواجه‌ هستیم. در این فضا، شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند تصفیه این آب‌های ناسالم را انجام‌دهند. برخی از مناطق بعضا از اساس با کم آبی مواجه هستند و شرکت‌های دانش بنیان می‌توانند با شیرین‌سازی آب دریا و انتقال آن به مناطق محروم این معضل را حل کنند؛ پروژه چاه‌های فوق عمیق در سیستان و بلوچستان یا پروژه بزرگ شیرین‌سازی جهاد آبرسانی در وزارت نیرو از جمله این اقدامات است.

وی افزود: هدف ما این است که شرکت‌های دانش‌بنیان بیایند و مسائل بخش‌های محروم جامعه را در دستور کار خود قرار دهند، اینجا طبیعتا نقش یک کارفرما که کار تامین مالی را انجام دهد، برجسته می‌شود. در این فضا، نهادهای زیادی داریم که در سطح ملی این رسالت را دارند؛ مثل بنیاد مستضعفان، کمیته امداد، ستاد اجرایی فرمان امام (ره)، قرارگاه محرومیت‌زدایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، بنیاد ۱۵ خرداد، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و ...، ما در معاونت توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان سراغ همه اینها رفتیم و خوشبختانه همکاری خوبی کردند و نمایشگاه آبادیران شکل‌گرفت. در ادامه، با دستور دکتر دهقانی فیروزآبادی، معاون علمی رئیس‌جمهور این دغدغه تحت عنوان «برنامه ملی آبادیران» پیش‌رفت و برای آن یک دبیرخانه دائمی شکل‌ گرفت که برگزاری نمایشگاهی سالانه از فناوری‌ها و محصولات دانش‌بنیان با محور محرومیت زدایی تنها یکی از فعالیت‌های آن خواهد بود.

معاون توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی ریاست‌جمهوری خاطرنشان کرد: تولید محصولات دانش‌بنیان متناسب با نیاز  هر منطقه طبیعتا میزان اشتغال را در شهرستان‌های کوچک‌تر و مناطق روستایی افزایش داده و روی محصولاتی که تولید می‌کنند، با بسته‌بندی و فرآوری بهتر ارزش افزوده بیشتری ایجاد می‌کند و نهایتا ثروت و درآمدی که ایجاد می‌شود، به خود آن مناطق خواهد رسید. اگر این مهم محقق شود، ساکنین این مناطق دیگر درگیر مهاجرت به شهرها و حاشیه‌نشینی و ... نمی‌شوند و همان جایی که هستند احساس رضایت و مطلوبیت می‌کنند.

اسدی‌فرد تصریح کرد: استفاده از محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان برای توانمندسازی مناطق کمتر برخوردار نخستین بار در شهرستان بیرجند برای محصول زرشک انجام شد و طی آن، مرکز بزرگ فرآوری زرشک احداث شد. در این مرکز، کار شست و شو و دان کردن زرشک از طریق ماشین آلاتی که شرکت های دانش‌بنیان همان استان ساخته بودند،  تسهیل شد.  

وی افزود: همین کار در مورد زعفران هم انجام شد. چیدن و جدا کردن گل زعفران کاری زمان‌بر است و خیلی وقت‌ها به دلیل اینکه نیروی انسانی به تعداد کافی وجود ندارد، پیشبرد آن با مشکل مواجه می‌شود. در این فضا، یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان موفق به تولید دستگاهی شده است که با پردازش تصویر و هوش مصنوعی می‌تواند این جداسازی را با دستگاه انجام دهد که نسبت به روش دستی هم زحمت کمتری دارد و هم بهداشتی‌تر است.

معاون توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی ریاست‌جمهوری اظهار کرد: همین مساله در مورد پرورش آبزیان، میگو و جلبک هم قابل انجام است و در مقیاس محدود انجام شده‌است. واقعیت این است که بعضی از شرکت‌های دانش‌بنیان محصولاتی تولید می‌کنند که مواد اولیه اینها را می‌توان در مناطق محروم تولید کرد؛ برای مثال ما بیش از ۱۰ شرکت دانش‌بنیان داریم که ماده اولیه آنها نوعی جلبک است، ما این امکان را داریم که در شهرهای ساحلی و در کنار دریا این جلبک‌های ماکرو یا میکرو را در استخرها یا در خود دریا پرورش دهیم  و مشتری آنها شرکت‌های دانش‌بنیان باشند، با این کار هم اقتصاد آن مناطق رونق می‌گیرد و هم مواد اولیه شرکت‌های دانش‌بنیان را در داخل تامین کرده‌ایم و آنها می‌توانند با فرآوری و تبدیل این جلبک‌ها به مکمل‌های غذایی و محصولات آرایشی و بهداشتی، ارزشی چندین برابری ایجاد کنند. این هم الگویی از کار است که ما آن را در قالب برنامه ملی آبادیران در دستور کار داریم.

وی ادامه داد: غیر از این ما در کارهای خودمان واقعا این دغدغه را داریم که دسترسی شرکت‌های دانش‌بنیان به خدمات خودمان را تا حد ممکن راحت‌تر کنیم، یعنی اگر خدمتی را یک شرکت محلی در یک شهرستان می‌تواند برآورده کند، حمایت‌های لازم از همان شرکت صورت بگیرد و بتوانند از برنامه‌های ما استفاده کنند. اینها اقداماتی است که در مجموعه معاونت توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان و به طور کلی معاونت علمی در حال پیگیری است که تا حد امکان دسترسی مناطق کمتر برخوردار به برنامه‌ها بیشتر شود، البته باید اعتراف کنیم که ما یک عقب ماندگی تاریخی در این زمینه داریم، یعنی همان‌گونه که در هر موضوعی آمار می‌گیریم ۵۰ درصد تهران و ۵۰ درصد دیگر شهرها است، متاسفانه در مورد شرکت‌های دانش‌بنیان هم این امر وجود دارد و ۵۰ درصد شرکت‌های ما در تهران مستقر هستند؛ ولی با این حال، این نیت، عزم و برنامه‌ریزی در معاونت علمی و معاونت توسعه شرکت های دانش‌بنیان وجود دارد تا بتوانیم در حد ممکن این توزیع نامتوزان را تعدیل کرده و توزیع بهتری را از امکانات و برنامه‌ها داشته باشیم.

معاون توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی درباره اینکه مساله‌سنجی و نیاز سنجی مناطق توسط چه بخشی از زیست بوم صورت می‌گیرد، گفت: برای مساله‌سنجی راهکار دیگری را پیدا کرده‌ایم و آن استفاده از گروه‌های جهادی و مجموعه‌های مردم‌نهاد است. چندین هزار گروه مردمی و  جهادی در سراسر کشور وجود دارد که می‌توانند با ما برای رفع محرومیت و توانمندسازی این مناطق در برنامه آبادیران همکاری‌ کنند.

وی ادامه داد: همچنین، ما یکسری کارگزاران محلی برای دیگر برنامه‌هایمان در شهرستان‌ها داریم که به ما در پیاده‌سازی برنامه‌هایمان کمک می‌کنند. بنابراین، در نیازسنجی مناطق با دو گروه تعامل داریم؛ گروه اول از نظر تعداد زیاد هستند، ولی سنخ کارشان با ما متفاوت است و گروه دوم، گروه کوچک‌تری هستند، اما با ادبیات ما و نوع کار ما آشناتر هستند؛ ولی در هر صورت هر دو می‌توانند در مساله و نیازسنجی به ما کمک کرده و ما را یاری کنند.

اسدی‌فرد اظهار کرد: یکی از مسائلی که معمولا در همه بخش‌ها با آن مواجه هستیم، عدم استمرار سیاست‌ها است، بدین معنا که وقتی در دوره‌های گوناگون، گفتمان‌های مختلف بر سر کار می‌آیند، روند برنامه‌ها و سیاست‌ها متاثر از گفتمان مسلط، تند یا کند می‌شود، یکی از دوگانه‌ها در سپهر سیاسی جامعه ما، دوگانه توسعه و عدالت است، تا آنجا که در دوره‌های مختلف یکی از این دو بر دیگری پیشی می‌گیرد. در این فضا، معاونت علمی برای رهاندن برنامه آبادیران و برش استانی از این آسیب چه برنامه‌ای دارد؛ در واقع، چطور می توان به این نقطه تعادل رسید که در  این برنامه توأمان توسعه و عدالت محل نظر و توجه باشد تا در صورت تغییر گفتمانی  این برنامه مستمر بماند؟

معاون توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی تاکید کرد: تغییرات گفتمانی در جامعه ما سیاست‌ها را تحت تاثیر قرار می دهد که البته خاص جامعه ما هم نیست، اما با این حال کاری که برای تداوم سیاستی باید انجام داد؛ نخست نهادسازی است و ما این کار را با مصوب کردن برنامه ملی آبادیران در معاونت انجام دادیم و در این راستا، برای آن دبیرخانه را تعریف کردیم که می‌تواند تا حد زیادی پایداری آن را تثبیت کند.

وی ادامه داد: دوم این که نهادهای زیادی در کشور، این مساله را پیگیری می‌کنند، ولی شاید رویکرد فناوری و نوآوری که معاونت علمی برای حل این امر دارد، مساله آنها نباشد. ما سعی کردیم در برنامه‌های آنها مساله فناوری و نوآوری را وارد کنیم و به قطاری که راه انداخته‌اند، محتوای فناورانه و نوآورانه بار کنیم تا ارزش آفرینی بیشتری اتفاق بیفتد.

اسدی‌فرد اظهار کرد: مساله سوم، مردمی‌سازی است. یکی از راه‌های پایدارکردن یک برنامه، مردمی‌سازی آن است، بدین معنا که برای پیشبرد کار، خود مردم را درگیر کنیم؛ مثلا اگر قرار است، پروژه‌ای به صورت عام‌المنفعه اجرا شود، از تمام شرکت‌های دانش‌بنیان دعوت به همکاری شود. اینها بحث‌هایی است که می‌توانند کمک کننده باشد و می‌کوشیم تا آنها را در برنامه‌ها توسعه دهیم.

معاون توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی ریاست‌جمهوری درباره بودجه هریک از استان‌های کرمان، یزد، آذربایجان شرقی، مرکزی و زنجان که در طرح برش استانی قرار گرفته‌اند، گفت: سهم بودجه یک حالت مشروط دارد و خیلی اهمیت دارد که خود استان چقدر فعال بوده و از ظرفیت‌های محلی‌اش استفاده کرده باشد؛ یعنی حداقل ۵۰ درصد منابع باید از سمت استان تامین شود، حال چه از طریق اعتبار مالیاتی بنگاه‌های بزرگ استان و چه از طریق منابع بودجه‌ای که استانداری و نهادهای استانی دارند و معاونت نهایتا ۵۰ درصد مشارکت می‌کند. با این حال، تقریبا برای این استان‌ها، در مجموع منابع معاونت و منابع استان عددی بین ۱ تا ۲ همت پیش‌بینی شده است.

وی یادآور شد: هر استانی که نهادهای استانی آن به شکل فعال پای کار بیایند، طبیعتا می‌توانند در فهرست بعدی این طرح اضافه شوند، بخش مهمی از تامین منابع و همراهی در اجرا و بسیج کردن ظرفیت‌های محلی و منطقه‌ای استانی طبیعتا کار معاونت نیست. معاونت علمی شعبه استانی ندارد، ولی در شرایط مساوی، برای ما خیلی اهمیت دارد استان های کمتر برخودار در فهرست بعدی قرار بگیرند.

معاون توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان معاونت علمی درباره اینکه در طرح برش استانی چطور می‌توان نگاه محرومیت زدایی را تزریق کرد، خاطرنشان کرد: مساله آبادیران، محرومیت‌زدایی و توانمندسازی است، اما مساله محوری ما در برش استانی اقتصاد دانش‌بنیان و توسعه استان است و در نتیجه آن، عدالت محقق می‌شود؛ بنابراین وقتی بتوانیم در استانی کارهای بزرگی از نظر اقتصاد دانش‌بنیان انجام دهیم، عدالت هم محقق می‌شود؛ مثلا در استان کرمان با هوشمندسازی معادن و ارزش‌آفرینی می‌توانیم خام فروشی را کمتر کنیم؛ بنابراین، استان‌هایی که از ظرفیت و منابع لازم برای عملیاتی کردن اقتصاد دانش‌بنیان برخوردار هستند، در اولویت ما قرار دارند.

وی درباره این که بعد از موضوع عدالت، اولویت ما در زیست بوم فناوری و نوآوری چه باید باشد، خاطرنشان کرد: مهم‌ترین موضوع این است که ما به عنوان معاونت علمی، کمک کنیم اقتصاد کشور بزرگ‌تر شود، کشوری که بیش از یک میلیون و ۶۰۰ هزار کیلومتر وسعت دارد و از چهارمین منابع گازی و ۸۰ نوع ماده معدنی برخوردار است، باید اقتصاد بزرگ‌تری داشته‌باشد. بزرگ‌شدن اقتصاد یک کشور با روش‌های سنتی جواب نمی‌دهد و اگر هم بدهد، نتایج پایداری نخواهد داشت. طبیعتا ما باید به سمت ارزش‌آفرینی از این منابع طبیعی و خدادادی و ظرفیت‌های سرزمینی‌مان برویم، چه به لحاظ ژئوپلتیکی و چه به لحاظ ظرفیت دریاها، معادن و منابع نفتی و ... . در این فضا، مهمترین کار معاونت علمی باید استفاده بهره‌ورتر از این ظرفیت‌ها باشد تا در نتیجه آن، اقتصاد بزرگ‌تر با ارزش افزوده بیشتری داشته باشیم و به جای خام فروشی، منابع را به کالاها با ارزش افزوده بالاتری تبدیل و عرضه کنیم تا نهایتا اقتصاد صادرات‌گرا داشته‌ باشیم. وقتی اقتصاد بزرگتر شود، توسعه زیرساخت‌ها تسهیل شده، دسترسی‌ها بیشتر می‌شود و آنها که در مناطق دورتر هستند هم می‌توانند دسترسی راحت‌تری به امکانات و فرصت‌ها داشته باشند، لازمه این امر داشتن یک اقتصاد پویا است.

به نقل از معاونت علمی ریاست‌جمهوری، وی خاطرنشان کرد: در بعضی از حوزه‌ها ظرفیت‌های خیلی خوبی داریم، مثلا در صنایع دارویی، ماشین‌سازی، فناوری اطلاعات و ارتباطات و الکترونیک و طبیعتا همه اینها باید در اختیار صنایع اولویت‌دار کشور مثل نفت، گاز و پتروشیمی قرار گیرد و  برای آن ارزش‌آفرینی کند.