بر اساس اطلاعیه منتشر شده، این محموله صادراتی شامل سنگ معدنی «تالک» بود که به شهر «مرسین» ترکیه صادر شد. در همین راستا مراسم افتتاحیه در ایستگاه راه‌آهن روزنک برگزار شد که در آن علاوه بر رئیس راه‌آهن هرات، رئیس اطلاعات و فرهنگ، رئیس اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری و بسیاری از سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی نیز اشتراک داشتند.

 

درپی این اتفاق، خبر آمد که اولین قطار ترانزیتی حاوی بار 1100 متریک تن سنگ معدنی از افغانستان به مقصد ترکیه در ایستگاه راه‌آهن روزنک در ایران متوقف و اجازه عبور به آن داده نشد.

 

این در حالی بود که 2 روز بعد (سوم اردیبهشت) راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در اطلاعیه‌ای اعلام‌کرد: خبر توقف قطار ترانزیتی افغانستان به مقصد ترکیه در ایران کذب است و اساسا هیچ قطار تجاری از سمت افغانستان وارد محدوده ریلی جمهوری اسلامی ایران نشده است. طبق روال مرسوم عبور بارهای ترانزیتی از کشورهای مختلف، ابتدا تشریفات قانونی و هماهنگی لازم و اخذ مجوز برای عبور بار از کشورهای میانی مسیر انجام شده و سپس نسبت به اعزام قطار اقدام می‌شود. این در حالی است که برای عبور قطار ذکر شده از افغانستان به ترکیه از مسیر ایران، هماهنگی مربوطه و در نهایت صدور مجوز راه آهن جمهوری اسلامی ایران انجام نشده است.

 

یک روز بعد از اطلاعیه راه‌آهن یعنی چهارم اردیبهشت جواد طاهرافشار معاون حمل‌ونقل کنسرسیوم توسعه ریلی به‌عنوان متولی راه‌اندازی قطار ترانزیتی افغانستان-ترکیه در گفت‌وگویی گفت:‌ بار در حال حاضر در خاک ایران متوقف شده‌ و اعلام اینکه بار وارد خاک ایران نشده درست نیست.

 

*راه‌آهن: قطار ترانزیتی افغانستان-ترکیه مجوز ندارد

 

در ادامه مرتضی جعفری، معاون بهره‌برداری و بازرگانی راه‌آهن در خصوص اخبار منتشر شده پیرامون اعزام قطار ترانزیتی از مبدأ افغانستان به ترکیه اظهار کرد: پیرو بازدید انجام شده سال گذشته توسط تیم عالی فنی راه آهن جمهوری اسلامی ایران شامل معاون فنی و زیربنایی و مدیران کل حوزه‌های مختلف سیر و حرکت، ایمنی و فنی و زیربنایی، از محور ریلی افغانستان حد فاصل "شمتیغ" تا "روزنک" و مذاکرات به عمل آمده در جلسه برگزار شده در وزارت راه و شهرسازی با حضور سفیر ایران در افغانستان، بر لزوم رفع نواقص و مشکلات ایجاد شده برای خط جهت حمل محمولات تجاری تأکید و مقرر شد انجام اصلاحات فنی و رفع نواقص و کاستی‌های موجود حدفاصل مرز شمتیغ تا ایستگاه روزنک، با هدف ارتقای سطح ایمنی مورد نیاز از وضعیت عملیاتی به شرایط استاندارد فنی، به منظور امکان سیر قطارهای تجاری صورت پذیرد.

 

وی ادامه داد: در این راستا مقرر شد کنسرسیوم توسعه ریلی افغانستان که از سوی سفیر ایران در این کشور معرفی شده نسبت به انجام اصلاحات مورد نیاز و بهره‌برداری محور مذکور با نظارت عالیه وزارت راه و شهرسازی (راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران) اقدام کند. در این راستا طی یک سال گذشته با مساعدت راه آهن 16 قطار عملیات جهت تسهیل انتقال ادوات ریلی به منظور تسریع عملیات اجرایی احداث قطعه چهارم محور ریلی خواف-هرات صورت پذیرفته است.

 

وی افزود: بر اساس توافقات صورت گرفته کنسرسیوم فوق‌الذکر متعهد شده به سرعت نواقص را رفع کرده و پس از ارتقای خط مبتنی بر استانداردهای ریلی، به راه‌آهن منعکس شد تا پس از بازدید از اقدامات انجام شده، امکان سیر ایمن قطار به تایید کارشناسان فنی برسد.

 

معاون بازرگانی و بهره برداری راه‌آهن بیان کرد: علیرغم دستور مساعدت حداکثری از سوی مدیرعامل و پشتیبانی راه آهن جهت ارسال ادوات ریلی و پیگیری‌های مکرر از سوی راه‌آهن با عبور هر قطار عملیات، کنسرسیوم مذکور در روزهای اخیر از حسن نیت راه آهن سوء استفاده کرده و بدون هیچگونه هماهنگی و اخذ تأییدیه از راه آهن نسبت به بارگیری واگن‌ها و اعلام آن در رسانه‌ها جهت حمل محمولات تجاری ترانزیتی اقدام کرد که مورد پذیرش نبوده و به‌منزله نقض مقررات ریلی بین المللی و توافقات قبلی است.

 

جعفری با اشاره به لزوم حفظ جایگاه جمهوری اسلامی ایران در مناسبات بین‌المللی گفت: باوجود عدم هماهنگی صورت‌گرفته، با توجه به رویکرد توسعه‌ای راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در حوزه کریدورهای بین‌المللی ریلی، اقدامات لازم جهت اعزام آزمایشی قطار مذکور انجام گرفته و راه اندازی رسمی مسیر تجاری مذکور پس از رفع نواقص و تأیید متخصصان فنی ریلی با هماهنگی راه‌آهن‌های دو کشور انجام خواهد شد.

 

کنسرسیوم: قطار ترانزیتی مجوز دارد

 

از سوی دیگر خبر می‌رسد که راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، لکوموتیو قطار مذکور را توقیف کرده است! جواد طاهرافشار معاون حمل‌ونقل کنسرسیوم توسعه ریلی در این‌باره به خبرنگار تسنیم می‌گوید: کنسرسیوم توسعه ریلی با دستور وزیر راه و شهرسازی برای توسعه ترانزیت ریلی با مشارکت بخش خصوصی تشکیل شده است.

 

وی با یادآوری این‌که 20 فروردین ماه امسال مجوزهای لازم برای ورود قطار ترانزیتی افغانستان از استانداری خراسان رضوی، مرزبانی و .. اخذ شد، افزود:‌ علاوه بر این ورود این قطار به کشور دستور معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی را دارد. ضمن این‌که ورود قطار ترانزیتی دستور نماینده ویژه رئیس‌جمهوری در امور افغانستان را نیز دارد.

 

طاهرافشار با بیان این‌که قطار ترانزیتی افغانستان-ترکیه پس از ورود به کشور در ایستگاه شمتیغ متوقف شد، تاکید کرد: ورود این قطار حتی با ناظرات گمرک خراسان رضوی نیز هماهنگ و تشریفات مربوطه انجام شده بود. ما صورتجلسه مرزبانی را هم برای ورود این قطار داریم.

 

وی همچنین از توقیف لکوموتیو قطار ترانزیتی افغانستان-ترکیه خبر داد و گفت: متاسفانه کارکنان راه‌آهن در اقدامی عجیب لکوموتیو را از قطار جدا کرده و آنرا با خود بردند!

 

معاون حمل‌ونقل کنسرسیوم توسعه ریلی تاکید کرد:‌ یکی از مشکلات ما سفر وزیر راه و شهرسازی به پاکستان بود. فردا شنبه این موضوع را از وی پیگیری خواهیم کرد تا شاهد عبور اولین قطار ترانزیتی مذکور از خاک جمهوری اسلامی ایران و تداوم آن در راستای برنامه‌های توسعه‌ای دولت باشیم.

 

وی یادآور شد: بر اساس مستندات موجود 10 واگن قطار ترانزتیی افغانستان-ترکیه در ایستگاه شمتیغ ایران و 15 واگن در ایستگاه روزنک (در عمق 60 کیلومتری خاک افغانستان) متوقف شده است. دلیل توقف این واگن ها، دستور توقف راه آهن به لکوموتیو کنسرسیوم توسعه ریلی از مورخ 1403/02/01 تا امروز است.

 

طاهرافشار بیان کرد: در پی دستور توقف راه آهن به لکوموتیو، کنسرسیوم توسعه ریلی که وظیفه بهره برداری، تامین و انتقال مصالح و ادوات ریلی و حمل و نقل واگن های تجاری را در افغانستان برعهده داشته، عملیات رفع نواقص قطعه سوم و احداث قطعه چهارم خط آهن برون مرزی خواف-هرات نیز متوقف شده است.