می‌گویند نویسنده این کتاب تقدیر آیندگان را پیش‌بینی کرده‌است! قصه از زبان مردی روایت می‌شود که حقوق‌بگیر تمام‌قد و جانبدار سرسخت حکومت مرکزی است.

به گزارش پایگاه خبری پروژه ایران، یِوْگِنی زامْیاتین اولین و آخرین رمانش را در سال 1924، هفت سال پس از انقلاب اکتبر و برآمدن حکومت بلشویک‌ها با الهام از «یادداشت‌های زیرزمینی» داستایفسکی منتشر کرد و در آن، ایده‌های انبوه و بدیع ابرمرد ادبیات روس را هرچه بیشتر بسط داد تا جهان پادآرمانشهری خود را بسازد. حکایت اسن داستان بازگوکننده‌ی مجموعه یادداشت‌های مردی است که در گذشته برای آینده می‌نویسد. داستانی که برای عصر خود علمی-تخیلی شمرده شد، اما امروز در مقام روایتی است واقع‌نما از سرگذشت جوامع بلوک شرق.

داستان «ما» در روزگار هزار سال بعد از انقلابی می‌گذرد که «دولت یگانه» را روی قدرت آورد؛ روزگاری که بشر بر زمین چیره شده و آن را تحت سلطه‌ی خود درآورده و میان خود با زمین و طبیعت حصاری برافراشته تا از بیرون،‌ از طبیعت، که آن را «دیگری» و بیگانه می‌داند، گزندی به او نرسد.



گفته می‌شود زامیاتین با این کتاب در عصر خود تقدیر آیندگان را پیش‌بینی کرده‌است! جذابیت داستان آنجاست که قصه، از زبان مردی روایت می‌شود که حقوق‌بگیر تمام‌قد و جانب‌دار سرسخت حکومت است؛ در ذهن او چیزی جز وفاداری به حکومت موجب سعادت نیست. با اینکه در پس دیوارهایی که انسان‌ها را از طبیعتشان جدا می‌سازد، آنان نه انسان که صرفاً اعدادی ریاضی‌‌وار هستند و اشکالی هندسی دارند. در خانه‌هایی شیشه‌ای زندگی می‌کنند و یکنواختی،‌ نظم و هارمونی را ارج می‌نهند.

قهرمان داستان با ‌نام «دی - ۵۰۳» معمار ارشد سفینه‌ی انتگرال است؛ سفینه‌ای که «دولت یکتا» قصد دارد برای شناسایی دیگر گونه‌های زندگی در هستی به فضا پرتاب کند تا تمدن و فرهنگ برتر خود را به آنجا صادر کند و آن‌ها را در زیر سایه‌ی خود سعادتمند کند.

«دی - ۵۰۳» مدتی مانده به پرتاب سفینه تصمیم می‌گیرد افکار خود را در یاددشت‌های روزانه‌اش ثبت کند. او از نظم و سرسپردگی ریاضی‌وار همه‌ی عناصر در جامعه‌شان سخن می‌گوید و ادامه می‌دهد که چرخش یکنواخت چرخ‌دنده‌ها،‌ رفت‌وآمد منظم کارمندان و زندگی روزمره‌ی آدمیان، زیباست چون از حکم عقل پیروی می‌کند و در این آرمانشهر هر عنصر کارکردی ضروری و بجا دارد.

ملاقات اتفاقی «دی - ۵۰۳» با زنی زیبا و مرموز اتفاقاتی غریب برایش رقم می‌زند و او ناگهان دنیای خود را وارونه و ویران می‌بیند. زن با او از چیزی ناشناخته به نام «روح» صحبت می‌کند که انسان را قادر به خیال‌ورزی می‌سازد: بیماری‌ای که مدت‌ها پیش ریشه‌کن شده است! نحوه‌ی رویارویی مرد با حقیقتی که در بطن نظام جمع‌گرا و ماده‌گرای مسلط بر او پنهان است و ناتوانی‌اش در تمییز «ما» از «آنها» این داستان را به یکی از خواندنی‌ترین نمونه‌های ژانر علمی‌-خیالی بدل می‌کند.

همچنین کتاب از بهترین نمونه‌های ادبیات پادآرمانشهری است که الهامبخش جورج اورول برای نگارش رمان معروف «۱۹۸۴» نیز بوده است. «ما» از زمان انتشار در یم قرن پیش، نویسنده‌ها و متفکران بسیاری را تحت تاثیر قرار داده و قدرت خیال‌پردازانه‌ی بی‌بدیلش آن را به اثری ماندگار تبدیل کرده است؛ با وجود اینها، به جرئت می‌توان گفت این اثر شبیه به هیچ‌یک از آثار قبل و بعد از خود نیست.

این اثر توسط بابک شهاب به فارسی برگردانده، و توسط نشر بیدگل در 416 صفحه‌ی رقعی به قیمت 395 هزار تومان راهی بازار کتاب شده است.



درباره نویسنده:
یوگنی ایوانوویچ زامیاتین در سال 1884 متولد شد و در سال 1937 از دنیا رفت. او در میان این دو تاریخ غیر از رمان «ما» نوشته‌هایی در زمینه فلسفه، نقد ادبی و طنز سیاسی نیز از خود به جا گذاشت.

او که فرزند یک کشیش ارتدوکس بود در نوجوانی ایمان خود به مسیحیت را از دست داد و بلشویک شد. زامیاتین بعنوان یکی از اعضای زیرزمینی حزبش پیش از انقلاب، بارها دستگیر، ضرب و شتم، زندانی و تبعید شد. با این حال به همان اندازه از سیاست‌های حزب کمونیست پس از انقلاب اکتبر نگران بود که از سیاست‌‌های تزاری.

زامیاتین که میرا گینزبورگ او را «مردی شجاع، فسادناپذیر و سازش‌ناپذیر»تپصیف کرده است، به دلیل استفاده از ادبیات برای طنز و هجو، انتقاد از سیاست همگون‌سازی اجباری اتحاد جماهیر شوروی و انتقاد از انطباق روزافزون و جبری آن با توتالیتاریسم، امروزه بعنوان یکی از اولین مخالفان نظام شوروی شناخته می‌شود. 

رمان «ما» که در سال 1921 نوشته شد، اولین اثری بود که توسط هیئت سانسور شوروی ممنوع شد. در نهایت زامیاتین ترتیبی داد که کتابش را برای انتشار به غرب قاچاق کنند. خشم ایجاد شده در حزب کمونیست و اتحادیه نویسندگان شوروی، منجر به قراردادن زامیاتین در لیست سیاه دولت و در نهایت ترک ناچار سرزمینش شد؛ او در سال 1937 در پاریس در فقر و فلاکت درگذشت. کتاب او پس از مرگش تا دهه‌ها الهامبخش دیگر مخالفان شوروی بود.