گرچه «نژادپرستی» یکی از مفاهیم اجتماعی و سیاسی است که در پی تحولات اجتماعی سال‌های اخیر بحث و گفت‌وگو درباره‌ی آن بیشتر به حوزه عمومی و میان مردم عادی وارد شده، این کتاب مجادلات پیرامون این موضوع و بحث‌های پیش‌پاافتاده درباره این مفهوم را کنارگذاشته و از دیدگاهی علمی به تشریح آن می‌پردازد.

به گزارش پایگاه خبری پروژه ایران، نژادپرستی گرایشی است که بر تفاوت‌های نژادی آشکار مثل تفاوت‌های ظاهریِ و جسمی و همچنین تفاوت‌های فرهنگی کمتر عیان مانند زبان، آداب و رسوم، دین، تاریخ و مانند اینها متمرکز است. ساده‌ترین مثال آن برتر دانستن انسان‌های سفیدپوست اروپایی از رنگین‌پوستان سرتاسر دنیاست که با عنوان «برتری سفیدپوستان» نیز از آن یاد می‌شود و در طول تاریخ، نیروی محرکه‌ای برای تجارت برده یا سرکوب نژادهای دیگر بوده که اوج آن در قرن شانزدهم تا نوزدهم، بخصوص در آمریکا و حکومت آپارتاید آفریقای جنوبی در قرن بیستم در بوده‌است.

علی راتانسی در کتاب «مقدمه‌ای کوتاه بر نژادپرستی» تلاش کرده در پژوهش و نگارش درباره این مفهوم بحث درباره این موضوع را از تعاریف شتاب‌زده، تعمیم‌های سست و تحلیل‌های سرسری فراتر ببرد. او معتقد است در بحث‌های علمی و عمومی، مخصوصا باید از کوشش‌های ساده‌ا‌نگارانه برای تفکیک نژادپرست از غیرنژادپرست و نژادپرستی از غیرنژادپرستی پرهیز کرد. شاید اغراق‌آمیز به نظر آید اما از نظر راتانسی یکی از موانع اصلی شناخت درست نژادپرستی، تمایل همه‌ی طرف‌های درگیر به ارائه‌ی تعاریف کوتاه و ظاهراً بی‌چون‌وچرا از نژادپرستی است تا با ‌سرعت و قطعیت مشخص کنند چه‌کسی نژادپرست است و چه‌کسی نیست!

در ادامه‌ی کتاب، راتانسی درباره‌ی بخشی از تعاریف، ازجمله فرمول‌هایی چون «پیش‌داوری + قدرت = نژادپرستی» بحث می‌کند که در میان بسیاری از مخالفان نژادپرستی رایج است. او همچنین درباره این بحث می‌کند که چرا پیش‌فرض ِنژادپرستیِ نهادی دیگر کارایی خود را از دست داده است.

گرچه این کتاب مقدمه‌ا‌ی بسیار کوتاه درباره این موضوع پرچالش است اما در آن تلاش شده فهمی دقیق‌تر از نژادپرستی به مخاطب ارائه شود. همچنین این کتاب به‌دلیل پرداختن به «یهودستیزی» و «احساسات ضد ایرلندی» در حکم عناصر مهم هر شرحی درباره‌ی نژادپرستی، با بیشتر نوشتارهای مشابه تفاوت دارد و زیر بار این امر نمی‌رود که نژادپرستی صرفاً خاص سفیدپوستان و فرهنگ آنهاست. بعلاوه راتانسی درباره این واقعیت که نژادپرستی همیشه به تقسیم‌بندی‌های گوناگون دیگری چون طبقه و جنسیت عمیقا وابسته بوده است، شناخت درخوری به دست می‌دهد.

البته نویسنده بسیاری از واقعیات دردناک و بی‌رحمانه‌ا‌ی را که نژادپرستی ما را وادار می‌کند با آن‌ها مواجه شویم دست‌کم نمی‌گیرد. میلیون‌ها نفر در نتیجه‌ی اعمال آشکارا نژادپرستانه کشته شده‌ا‌ند. آزارها و بی‌عدالتی‌هایی که با این انگیزه رخ می‌دهد همچنان ادامه دارد و نمونه‌ی زنده‌ی آن نسل‌کشی چنددهه‌ای فلسطینیان توسط رژیم اشغالگر اسرائیل است. هرچندعده‌ای بخواهند آن را انکار کرده یا ریشه‌اش را در روایت‌های مذهبی «سرزمین موعود» تعریف کنند.



علی راتانسی متفکر اهل نایروبی است که در دانشگاه‌های منچستر و ترینیتی کالج کمبریج تحصیل و در کمبریج، لستر، دانشگاه آزاد و سیتی، و دانشگاه لندن تدریس کرده است. او استاد مدعو در دانشگاه ویسکانسین، مدیسون و عضو مدعو در کالج مسیح، کمبریج بوده و کتاب‌های متعددی ازجمله «نژادپرستی، مدرنیته و هویت»، و «چند فرهنگی؛ مقدمه‌ای بسیار کوتاه» نیز منتشر کرده است.

کتاب مقدمه‌ای کوتاه بر نژادپرستی را شهرام بهرامی به فارسی برگردانده و انتشارات نگاه آن را در 264 صفحه رقعی و به قیمت 255 هزار تومان در دسترس علاقه‌مندان به علوم سیاسی و علوم اجتماعی قرار داده است.