جدول روزنامه‌ها و مجله‌ها هنوز هم برای بسیاری از مردم مثل سیاه‌چاله عمل می‌کند. سرگرمی که می‌تواند برای ساعت‌ها حواس شما را از دنیا و هر چیزی که در آن هست پرت کند. اما آیا این جدول حل کردن تنها یک وقت‌گذرانی بیهوده است یا واقعا برای ما خاصیتی هم دارد؟

به گزارش پایگاه خبری پروژه ایران، اخیرا نتایج یک مطالعه تازه نشان داده است که طرفداران جدول کلمات متقاطع عملکرد شناختی بهتری در دوران پیری داشتند، اما کارشناسان می‌گویند هنوز این یک سوال رمزآلود در این مورد وجود دارد.

اولین جدول کلمات متقاطع یا معمای متقاطع کلمات که در زمان اختراع این جدول‌ها نام‌گذاری شده بود، یک شبکه الماس‌شکل بود که توسط آرتور وین طراحی و در دسامبر 1913 در روزنامه نیویورک ورلد منتشر شد.

از آن زمان تا به حال، کنجکاوان و دانشمندان در مورد اینکه آیا ژیمناستیک ذهنی که به حل جدول کلمات متقاطع وجود دارد، یک ورزش ذهنی مفید به حساب می‌آید یا تنها وقت تلف کردن است حدس‌های بیشماری زده‌اند. این دعوا تا امروز هنوز تمام نشده است.
 
آیا جدول کلمات متقاطع عملکرد مغز را بهبود می‌بخشد؟

کمی بیش از یک سال پیش، رسانه‌ها با هیجان مقاله‌ای را گزارش کردند که در مجله علمی NEJM Evidence منتشر شد که نشان می‌داد افراد مسن مبتلا به اختلال شناختی خفیف - بیمارانی که فراموشی را تجربه می‌کنند اما هنوز کارکردهای زندگی روزمره خود را از دست نداده‌اند – با حل کردن جدول کلمات متقاطع بهتر از سایر بازی‌های ذهنی می‌توانند عملکرد ذهنی خود را حفظ  کنند.

آیا این بدان معناست که برای خاطر سلامت مغزمان هم که شده، همه ما باید برنامه‌های جدول کلمات متقاطع را دانلود کنیم و شروع کنیم به فشار آوردن به مغز مان برای پیدا کردن اسم دومین رودخانه بزرگ اروپا؟

دکتر داوانگر پی دواناند، نویسنده مطالعه NEJM Evidence و استاد روانپزشکی و عصب‌شناسی و مدیر پیری مغز و سلامت روان در مرکز پزشکی دانشگاه کلمبیا ایروینگ، می‌گوید: «برای چنین نتیجه‌گیری خیلی زود است.»

این مطالعه عملکرد شناختی شرکت‌کنندگان را با استفاده از مقیاس ارزیابی بیماری آلزایمر - آزمون خرده مقیاس شناختی (Adas-Cog) اندازه‌گیری کرده است و دواناند خاطرنشان می‌کند که افرادی که جدول کلمات متقاطع پر می‌کنند، امتیازات خود را حفظ کرده یا در برخی از اندازه‌گیری‌ها کمی بهبود یافته‌اند، در حالی که آن‌هایی که بازی‌های مغزی را انجام می‌دهند به طور کلی شاهد کاهش امتیازات خود بودند.

دواناند می‌گوید چیزی که امیدوارکننده بود، این بود که کسانی که جدول کلمات متقاطع انجام می‌دادند، بهبودهایی را در آنچه محققان «فعالیت‌های ابزاری زندگی روزمره» می‌نامند، مشاهده کردند - فعالیت‌هایی که بیشتر در زندگی روزمره فرد ظاهر می‌شوند یعنی کارهایی مانند مدیریت امور مالی و یادآوری مصرف دارو و از این دست.

او می‌گوید: «اگر عملکرد شناختی شما در آزمایش بهبود یابد، اما چیزهای دیگر بهبود نیابند، ممکن است این [درمان] ارزش عملی زیادی نداشته باشد. اما همه چیز کاملاً مقدماتی است. ما باید در یک مطالعه بزرگتر آن را با دقت بیشتری بررسی کنیم.»

این تنها مطالعه‌ای نیست که نشان می‌دهد جدول کلمات متقاطع می‌تواند به عملکرد مغز کمک کند. دکتر Jagan Pillai، متخصص مغز و اعصاب کارکنان مرکز سلامت مغز لو روو کلینیک کلیولند، در یک مطالعه در سال 2011 بر روی افراد در مراحل پیش بالینی زوال عقل، دریافت که انجام جدول کلمات متقاطع شروع کاهش سریع حافظه را 2.5 سال به تاخیر می اندازد. با این حال، او می‌گوید که در حالی که برخی از مطالعات ارتباطی را بین جدول کلمات متقاطع و عملکرد شناختی پیدا کرده‌اند، حجم نمونه کوچک بود و برای یافته‌های قطعی‌تر به آزمایش‌های مداخله بالینی بزرگ‌تری نیاز است.

وقتی جدول کلمات متقاطع را انجام می دهیم در مغز ما چه اتفاقی می افتد؟

یکی از دلایلی که کارشناسان گمان می‌کنند که کلمات متقاطع ممکن است به حفظ عملکرد مغز کمک کنند این است که به تفکر پیچیده نیاز دارند. دوانند می‌گوید: «وقتی ما جدول کلمات متقاطع انجام می‌دهیم، آزمونی برای حافظه، دانش و توانایی کلامی را طی می‌کنیم.

پیلای می‌گوید علاوه بر این‌ها «فرضیه‌ای وجود دارد که [انجام پازل‌های متقاطع] حافظه کاری یا توانایی فرد را برای در نظر گرفتن چندین چیز به طور همزمان بهبود می‌بخشد». فکر می‌کند که این ذخیره بهبود یافته حافظه می‌تواند برخی از ضایعات عملکرد شناختی ناشی از شروع زوال عقل را جبران کند.
 
با این وجود نمی‌توان با اطمینان گفت که آیا کلمات متقاطع مغز را «تقویت می‌کنند» یا خیر، زیرا مغز یک عضله نیست و عملکرد آن به همان روشی که عملکرد عضلات بهبود می‌یابد، بهبود نمی‌یابد. دواناند توضیح می‌دهد که انجام تمرین‌های دمبل عضلات دوسر و عضلات اطراف آنها را تقویت می‌کند، اما در مغز همه چیز همیشه با همه چیز در تعامل است. به عنوان مثال عملکردهای حافظه و عملکردهای کلامی ما همیشه در حال تعامل هستند. او می‌گوید: «هرگاه یک عملکرد شناختی را هدف قرار دهیم، تقریباً غیرممکن است که فقط آن عملکرد را هدف قرار دهیم. به عبارت دیگر، یک تمرین مکرر و منفرد - مانند جدول کلمات متقاطع - برای برجسته و قوی کردن حافظه ما کافی نیست.»

اگر از جدول کلمات متقاطع متنفر باشید چه؟

اگر از جدول کلمات متقاطع متنفر هستید، چنین تمرین‌هایی کمکی به شما نخواهند کرد. دکتر لوری کوک، مدیر تحقیقات بالینی در مرکز سلامت مغز در دالاس می‌گوید: «اگر واقعاً از انجام پازل‌های متقاطع لذت نمی‌برید، احتمالاً به هیچ وجه از آن سود نمی‌برید. مغز شما باید فعال باشد، بسیار با انگیزه و متعهد برای استفاده حداکثری از توانایی های خودش باشد تا بتوانید از این تمرین سود ببرید.»

البته خوشبختانه، کارهای دیگری وجود دارد که می توانید برای حفظ توانایی های مغز خود انجام دهید.

برای حفظ سلامت مغز چه کاری می‌توانید انجام دهید؟

کوک خاطرنشان می‌کند که مغز انسان علاوه بر پیچیده بودن بی‌نهایت، منحصربه‌فرد و پویا است، به این معنی که مغز هیچ دو نفری یکسان نیست و مغز یک فرد در طول زندگی‌اش ثابت نمی‌ماند. به این ترتیب، او می‌گوید: «هیچ رویکرد یکسانی برای جلوگیری از زوال با افزایش سن وجود ندارد.»

به طور کلی، درگیر شدن در انواع فعالیت هایی که مغز را به روش های مختلف تحریک می‌کند مفید است. پیلای برای بهبود وضعیت و توانایی‌های مغر، مطالعه، بازی‌های رومیزی، نواختن آلات موسیقی و رقص را پیشنهاد می‌کند.

کارشناسان اضافه می‌کنند که مراقبت از مغز ما شامل مراقبت از بدن ما می‌شود. دوانند می‌گوید: «آنچه برای قلب خوب است برای مغز نیز مفید است. کوک رویکردی جامع به سلامت مغز را تشویق می‌کند که شامل «خواب با کیفیت، تغذیه و فعالیت بدنی» و همچنین «حفظ تعادل عاطفی در نیازهای روزانه ما» است.

آنها همچنین بر اهمیت جامعه و تعاملات اجتماعی تأکید کردند. دواوند خاطرنشان می‌کند: «افرادی که منزوی‌تر هستند و ارتباطات اجتماعی کمتری دارند، با افزایش سن، عملکرد شناختی بدتری دارند.»
او خاطرنشان می‌کند که تعاملات اجتماعی فقط برای احساس تعلق ما مهم نیست؛ بلکه به این دلیل اهمیت دارد که موقعیت‌های پیچیده‌ای برای هدایت مغز است. هنگامی که ما اجتماعی می‌شویم، چیزهای زیادی از نظر ارتباط، عملکرد مغز و آگاهی کلی از دنیای اطراف شما در حال رخ دادن است و باعث می‌شود که شما چیزهایی یاد بگیرید» این یادگیری‌ها و معاشرت‌ها به طور کلی از حل کردن جدول‌های کلمات متقاطع مفیدتر هستند.