پروژه ایران : آیا واقعا مغز مردان با مغز زنان تفاوت دارد؟ آیا این موضوع مهم است؟ اصلا چرا کسی باید به این موضوع اهمیت بدهد؟
به گزارش پایگاه خبری پروژه ایران، بیش از 100 سال پیش، یک عصبشناس آلمانی به نام پل جولیوس موبیوس، کتابی درباره ضعف فیزیولوژیکی زنان منتشر و موبیوس در این اثر خاطرنشان کرد که مغز زنان حتی پس از تنظیم برای تفاوت قد، کوچکتر از مغز مردان است. او نتیجه گرفت که زنان از نظر فیزیولوژیکی ضعیف هستند. موبیوس با بیان این ادعا، سنت در تفکر غربی را ادامه میداد که ما میتوانیم به ارسطو برگردیم، یعنی زنان و مردان متفاوت هستند. یعنی مردها بهتر هستند!
استدلالهای زنستیزانه مردان از ارسطو تا موبیوس نظر بسیاری از محققان مدرن را از ادعاهای مربوط به تفاوتهای زن/ مرد در مغز نادیده گرفته است. محققان مدتهاست ثابت کردهاند که در واقع هیچ تفاوتی در میانگین هوش بین مردان و زنان وجود ندارد. اما محققان به طور مداوم دریافتهاند که زنان بیشتر از مردان در معرض اضطراب و افسردگی هستند. برعکس مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به اوتیسم، اختلال کمبود توجه و اسکیزوفرنی هستند. آیا این تفاوتهای مرد/ زن صرفاً ساختارهای اجتماعی هستند؟ یا ممکن است این تفاوتهای قوی در آسیبشناسی روانی، حداقل تا حدی برخی از تفاوت های اساسی در نوروآناتومی یا اتصال عصبی را منعکس کند؟
بررسی اخیر مطالعات MRI بر روی مغز زنان و مردان به این نتیجه رسید که «مطالعات مبتنی بر MRI که تفاوتهای بین مغز مردان و زنان را بررسی میکنند، عمدتاً یافتههای متناقض و غیرقطعی را نشان میدهند». دیگران استدلال کردهاند که اگرچه ممکن است به طور متوسط بین مغز مردان و زنان تفاوتهایی وجود داشته باشد اما تفاوتها در یک پیوست و با همپوشانی زیادی است.
اما محققان دانشگاه استنفورد اخیرا از روشهای هوش مصنوعی برای بررسی فعالیت مغزی تقریباً ۱۵۰۰ جوان ۲۰ تا ۳۵ ساله استفاده کردند. دانشمندان علوم اعصاب برای سالها میدانستند که مغز هر انسانی با «اثرانگشت» فعالیت مغز در حالت استراحت مشخص میشود که مختص آن فرد است. دانشمندان علوم اعصاب استنفورد از تکنیکهای هوش مصنوعی با دادههای بزرگ برای تعیین اثر انگشت هر یک از آن 1500 بزرگسال جوان استفاده کردند و سپس زنان را با مردان مقایسه کردند. آیا زنان با مردان تفاوت داشتند؟ آیا همپوشانی وجود داشت؟ نتایج شگفت انگیز بود.
نتیجه این بود که اثر انگشت زنانه فعالیت مغز کاملاً متفاوت از اثر انگشت مردانه فعالیت مغز در حالت استراحت بود؛ بدون همپوشانی! این یافتهها قویاً نشان میدهد که آنچه در مغز یک زن در حال استراحت میگذرد به طور قابل توجهی با آنچه در مغز یک مرد در حال استراحت میگذرد متفاوت است.
تیم استنفورد الگوهای اتصال fMRI را بر روی عملکردهای شناختی مانند هوش ترسیم کردند. آنها الگوهای خاصی از ارتباط را در مغز مردان پیدا کردند که عملکردهای شناختی مانند هوش را به دقت پیش بینی میکرد. با این حال آن مدل مرد هیچ قدرت پیشبینی برای عملکردهای شناختی در زنان نداشت.
برعکس، آنها الگوهای خاصی از ارتباط را در مغز زنان پیدا کردند که به طور دقیق عملکردهای شناختی مانند هوش را در میان زنان پیشبینی میکرد. با این حال، آن مدل زن هیچ قدرت پیشبینی برای عملکردهای شناختی در مردان نداشت.
این یافته ها قویاً نشان میدهد که عوامل تعیین کننده عملکردهای شناختی در مغز مردان با عوامل تعیین کننده عملکردهای شناختی در مغز زنان تفاوت عمیقی دارد.
محققان به خوبی از پیامدهای یافتههای خود آگاه هستند. آنها نتیجه میگیرند که شکست کار قبلی در نشان دادن این اثرات عظیم به دلیل «الگوریتمهای ضعیفتر» به کار رفته در تحقیقات قبلی است. آنها نتیجه میگیرند: نتایج ما قانعکنندهترین و قابل تعمیمترین شواهد را تا به امروز ارائه میدهد، این فرضیه پیوسته را رد میکند و تفاوت های جنسی را در سازمان عملکردی مغز انسان به طور جدی نشان میدهد.
این گزارش در رسانههای اصلی بازتاب بسیار کمی داشته است. شما هیچ اشارهای به این مطالعه در نیویورک تایمز، وال استریت ژورنال یا رادیو ملی نخواهید یافت. من گمان میکنم که این به این دلیل است که اکثر رسانههای جریان اصلی نسبت به هر چیزی که به تفاوتهای مغزی بین زنان و مردان مربوط میشود، محتاط هستند. بسیاری از ما به طور قابل محتاط هستیم که هرگونه ادعای تفاوت منجر به ادعاهایی در مورد توانایی شود. اگر مغز مردان با مغز زنان متفاوت است، آیا این بدان معنا نیست که مردان در برخی چیزها بهتر و زنان در برخی چیزها بهتر خواهند بود؟ به خصوص زمانی که هیچ همپوشانی در یافتهها وجود ندارد؟
اما «متفاوت» لزوما به معنای «بهتر بودن» نیست. سیب و پرتقال متفاوت هستند اما این بدان معنا نیست که سیب بهتر از پرتقال است. مردان و زنان متفاوت هستند، متفاوتتر از آن چیزی که ما تصور میکردیم. این بدان معنا نیست که زنان بهتر از مردان هستند یا برعکس؛ اما این نشان میدهد که اگر تفاوتها را نادیده بگیریم، ممکن است هم به زنان و هم به مردان ضرر برسانیم.