پروژه ایران : سفر آفریقای جنوبی در تهران میگوید از نتیجه رای دادگاه خوشحالیم ولی کار ما اینجا به پایان نرسیده و تازه به فکر ادامه شکایت خود از اسرائیل هستیم.
به گزارش پایگاه خبری پروژه ایران، اواخر ماه دسامبر سال ۲۰۲۳ میلادی بود که آفریقای جنوبی شکایتی را به دیوان بینالمللی دادگستری تسلیم کرد و اعلام کرد اسرائیل در طول جنگ اخیر غزه اقدام به «نسلکشی» کرده و از این مرجع قانونی خواست تمهیداتی اتخاذ کند تا نیروهای ارتش اسرائیل به طور موقت هم که شده، از ادامه عملیات مرگبار خود در منطقه دست بردارند.
ششم بهمن ۱۴۰۲ رسانههای جهان اعلام کردند «دیوان بینالمللی دادگستری» قرأت حکم اولیه خود در مورد شکایت آفریقای جنوبی علیه رژیم صهیونیستی مبنی بر ارتکاب نسلکشی در غزه و لزوم اتخاذ اقدامات فوقالعاه را آغاز کرده است. دیوان بینالمللی دادگستری در این جلسه نسبت به تداوم جان باختن مردم غزه ابراز نگرانی کرد و افزود دادگاه نمیتواند درخواست رژیم اسرائیل مبنی بر نپذیرفتن شکایت آفریقای جنوبی را بپذیرد و گزارش های آفریقای جنوبی عاقلانه و منطقی بوده و باید بررسی شود.
گفتوگو با «فرانسیس مُلُوی» سفیر آفریقای جنوبی در تهران درباره این موضوع را در ادامه میخوانید:
***
چه شد که آفریقای جنوبی شکایت از نسل کشی مردم غزه توسط رژیم صهیونیستی را به دیوان بینالمللی دادگستری برد و آن را کلید زد؟
فرانسیس مُلُوی: پروندهای که آفریقای جنوبی علیه اسرائیل تشکیل داده، باید با توجه به تاریخ و تجربه خودمان مورد بررسی قرار بگیرد. معتقدیم مبارزه مردم فلسطین، بسیار شبیه به مبارزه ما برای آزادی و عدالت تحت آپارتاید است. برای مثال، ما در یک دوره بسیار طولانی ۳۵۰ ساله، استعمار، نژادپرستی و آپارتاید را تجربه کردیم. مهمتر از این، حمایت گسترده ای بود که جهان به ملت آفریقای جنوبی نشان داد و کشورهای زیادی از جمله ایران و فلسطین در مبارزه برای آزادی و عدالت با ما همراه بودند.
زمانی که ما در سال ۱۹۹۴ به آزادی دست یافتیم، فلسطین هنوز درگیر مبارزه برای تعیین سرنوشت خود بود. همانطور که اشاره کردید، رئیس جمهور ماندلا گفته است که آزادی ما به عنوان آفریقای جنوبی کامل نخواهد شد، مگر تا زمانی که سایر مردم جهان نیز به آزادی دست پیدا کنند. پس باید بگویم دلیل اینکه ما این پرونده را دست گرفتهایم همین مساله است؛ به شدت معتقدیم در جهان امروز جایی برای آپارتید و اشغال وجود ندارد، هیچ جایی نباید وجود داشته باشد که مردم از تعیین سرنوشت خود محروم شوند، به همین خاطر ما به عنوان آفریقای جنوبی، پیگیری این پرونده را به منظور اطمینان از دستیابی به تمام اهداف اشاره شده آغاز کرده ایم.
اهمیت این پرونده، این است که ما آن را در پاسخ به وقایع ۱۰۰ روز گذشته، به دیوان بین المللی دادگستری آوردیم. بسیار روشن است آنچه اسرائیل در غزه از ۷ اکتبر انجام داده به وضوح نسل کشی است. ما به عنوان آفریقای جنوبی و کشورهای دیگر امضاکننده کنوانسیون نسل کشی معتقدیم وظیفه ما جلوگیری از قتل عام و مجازات کسانی است که این جنایت را علیه مردم فلسطین انجام می دهند.
آیا مقامات کشور آفریقای جنوبی با توجه به تهدیدهای صورت گرفته توسط برخی مقامات رژیم صهیونیستی، نگران عواقب شکایت علیه اسرائیل در دادگاه بین المللی نیستند؟
مُلُوی: تنها میتوانم بگویم مبارزه برای عدالت و آزادی، کار آسانی نیست. بدیهی است که فلسطینیها با یک رقیب و دشمن بسیار قدرتمند مواجه هستند و اسرائیل از حمایت بسیاری از کشورها در سراسر جهان بهره میبرد. ما آگاه بودیم که کشورهای زیادی در سراسر جهان از اسرائیل حمایت خواهند کرد و از موضعی که ما اتخاذ کردهایم خوشحال نخواهند شد. همانطور که شما به برخی از اظهارات سخنگویان اسرائیل اشاره کردید، به معنای واقعی کلمه، اقداماتی را که ما انجام داده ایم محکوم می کنند و معتقدند پرونده ما بیارزش و بیاساس است.
از طرفی دیگر سخنگویان اسرائیلی اساسا ما را به همکاری با حماس متهم می کنند و می گویند بازوی قانونی حماس هستیم تا این پرونده را به حاشیه ببرند. با توجه به تاریخ و تجربهای که داریم، در جریان هستیم که مبارزه برای عدالت و آزادی آسان نخواهد بود؛ مهم این است که تحت تاثیر مخالفتها قرار نگیریم و تمرکز خود را از دست ندهیم، زیرا میدانیم که در سمت درست تاریخ و عدالت قرار داریم و با وجود چالشها و تهدیدهای مجبور باید به تلاش خود دهیم.
مردم فلسطین در ۷۵ سال گذشته مشکلات زیادی را تحمل کرده اند و در جریان یک جنایت سیستماتیک قرار دارند. در این سرزمین سرکوب، اشغال و انکار حقوق بشر وجود دارد و این بسیار سخت است. همچنین باید بگویم علاوه بر شرایط سختی که برای فلسطینی ها وجود دارد، شرایط برای کسانی که از مردم فلسطین حمایت میکنند نیز آسان نخواهد بود. ما شاهد هستیم که در دانشگاه های سراسر جهان چه اتفاقی می افتد؛ میبینیم که مقامات دیگر کشورها علیه افرادی که در حمایت از فلسطین اعتراض می کنند، چه اقداماتی انجام می دهند. بنابراین، ما می دانیم اینها چالش هایی هستند که با آنها روبرو خواهیم شد و در حمایت از مردم فلسطین تسلیم نخواهیم شد.
آیا فشار و یا تهدید مشخصی وجود داشته تا آفریقای جنوبی در دادگاه بین المللی دست از حمایت خود از فلسطین بردارد؟
مُلُوی: تنها چیزی که میتوانم بگویم این است، با توجه به اظهاراتی که از سوی سخنگویان اسرائیل و برخی مقامات دولت های دیگر در اروپا و ایالات متحده شنیدهایم، تا کنون اشاره ای به اقدامات مشخصی نکردهاند، ما اوضاع را رصد کرده و صبر کنیم تا ببینیم چه اتفاقی می افتد.
یکی از موضوعاتی که در جریان دادگاه مطرح شده، ادبیات مقامات اسرائیل برای خطاب قرار دادن مردم فلسطین است. برای مثال صهیونیستها اعلام کردهاند که ما در حال مبارزه با حیوانات انساننما هستیم. به نظرم شما چه چیزی باعث میشود از چنین عبارتهایی استفاده کنند؟
مُلُوی: بررسی ها به وضوح نشان می دهد که اسرائیل چگونه در تمام این سالها با فلسطینیها رفتار کرده است، ما آگاهی بسیاری نسبت به نفی حقوق انسانی مردم فلسطین توسط آنها داریم و این یکی از استراتژیهایی است که آنها برای سرکوب فلسطینیها استفاده میکنند. البته این موضوع باعث تعجب ما نمیشود، زیرا استفاده از کلماتی مانند حیوانات انسانی و ویران کردن غزه با نگرش اسرائیل نسبت به فلسطینیها سازگار است؛ هرچند آنچه ما را بیشتر نگران میکند، اظهارات مرتبط با نسل کشی است. آنها اکنون به وضوح، هدف نهایی اسرائیل را درباره فلسطینیها به وضوح بیان می کنند. اسرائیلی ها عامدانه از چنین ادبیاتی استفاده میکنند تا بتوانند اقدامات خود را توجیه کنند.
اگر شما گفتههای بسیاری از کارشناسانی که پروندههای نسل کشی را بررسی می کنند، گوش دهید، همیشه میگویند که اثبات نیت بسیار دشوار است؛ هیچ کشوری وجود ندارد که نسل کشی را به عنوان سیاست رسمی خود مطرح کند. مقامات کشورهای متهم به نسلکشی، آشکارا راجع به آن صحبت نمیکنند؛ شما باید نیت آنها را از اقداماتشان برداشت کنید. اما در مورد اسرائیل، تعبیرات مربوط به نسلکشی آشکارا توسط بالاترین مقامات دولتی از جمله رئیس جمهور، نخست وزیر و اعضای کابینه به صراحت بیان میشود.
جمعه شب رای اولیه دیوان بینالمللی دادگستری اعلام شد، لطفا نظرتان را درباره این رای بفرمایید.
ملوی: بررسی کلی نشان می دهد که دادگاه رای این پرونده را به نفع ما صادر کرده است. اولا، دادگاه موافقت کرد که صلاحیت رسیدگی به پرونده را دارد در حالی که باید به خاطر داشت یکی از دفاعیات اصلی اسرائیل این بود که دادگاه فاقد صلاحیت رسیدگی به این پرونده است. دوما، دادگاه اعلام کرد آفریقای جنوبی حق دارد پرونده را به نمایندگی از فلسطینیهای غزه به دیوان بینالمللی دادگستری ارائه دهد این زمانی است که اسرائیل استدلال کرده بود از آنجایی که آفریقای جنوبی طرف درگیری در غزه نبوده، نمی تواند این پرونده را از طرف فلسطینی های غزه مطرح کند. سوما دادگاه با نظر آفریقای جنوبی که اعلام کرده بود اقدامات اسرائیل از شروع درگیری ها در هفتم اکتبر می تواند در چارچوب ماده ۲ محکومیت نسل کشی قرار بگیرد موافقت کرد.
ماده ۲ محکومیت نسل کشی، تعدادی از اقدامات نسل کشی را مشخص می کند که در پرونده به برخی از آنها اشاره کرده ایم. اول، کشتار اعضای یک گروه است که در اینجا از اعضای گروه به فلسطینی های غزه اشاره کرده ایم. دوم ایجاد آسیب جدی جسمی یا روحی به اعضای گروه. سوم اقدامات عامدانه که منجر به تخریب جسمی یا روحی گروه می شود. چهارم اقدام تحمیلی با هدف جلوگیری از تولد در درون گروه است. اینها برخی از اقداماتی است که ما در پرونده شکایت خود برجسته کرده ایم.
وقتی به تخریب زیرساختها نگاه میکنید، تصمیم دولت اسرائیل برای گرسنگی دادن به فلسطینیان غزه محروم کردن آنها از آب، برق، انرژی و سایر خدمات ضروری اجتماعی، بسیار واضح است. اسرائیل قصد دارد شرایط زندگی در غزه به گونه ای جلوه کند که آنجا مکانی غیر قابل سکونت است.
دادگاه در همه این موارد با ما موافق بود. بنابراین، اگرچه دادگاه در این مرحله مقدماتی ملزم به تصمیم قطعی نبود که اسرائیل این اقدامات نسل کشی را با قصد انجام داده است، دادگاه اهمیت زیادی به استدلال ارائه شده توسط آفریقای جنوبی، مبنی بر اینکه اظهارات رهبران ارشد اسرائیل به عنوان تحریک نسل کشی محسوب می شوند قائل شد. رئیس دادگاه به طور خاص به کلمات تحقیرآمیز، غیرانسانی و توهین آمیزی که وزیر جنگ اسرائیل، هنگام اشاره به فلسطینی ها به کار برده بود اشاره کرد.
با این حال، ما از دادگاه درخواست کردیم، در کنار سایر اقدامات موقت، به اسرائیل دستور دهد تا هرگونه اقدامی را که ناقض تعهداتش بر اساس کنوانسیون نسل کشی است، متوقف کند و دستور آتش بس بدهد. ما همچنین از دادگاه درخواست کردیم که به اسرائیل دستور دهد تا هر آنچه در توان دارد برای تسهیل ارسال کمک های بشردوستانه، غذا، دارو، سوخت، برق و سایر خدمات اجتماعی به مردم غزه انجام دهد. ما در ادامه درخواست کردیم دادگاه عاملان این جنایت را محاکمه کند و این باید شامل همه آن اعضای ارشد کابینه، اعضای کنست، پارلمان، افسران ارشد نظامی باشد.
بنابراین همانطور که در حال حاضر صحبت می کنیم، اسرائیل تعهدی الزام آور برای تبعیت از اقداماتی که دادگاه دستور داده است دارد. برای مثال، اسرائیل اکنون متعهد به توقف کشتار فلسطینیان در غزه است. اسرائیل اکنون متعهد به ارائه و تسهیل کمک های بشردوستانه به غزه است. اکنون اسرائیل تعهدی الزام آور برای حفظ شواهدی دارد که باید از آنها برای محکوم کردن عاملان نسل کشی استفاده شود. یک اقدام موقت مهم دیگر که دادگاه دستور داده است و آن این است که اسرائیل باید ظرف ۳۰ روز پس از دستور دادگاه به دادگاه بازگردد و گزارش مفصلی را ارائه دهد.
بدیهی است از نتیجه رای دادگاه خوشحالیم ولی کار ما اینجا به پایان نرسیده و تازه به فکر ادامه شکایت خود از اسرائیل هستیم. رای دادگاه پایان تلاش ما نبود ما باید به مرحله بعدی برویم، جایی که در مورد ماهیت پرونده خود بحث خواهیم کرد اما با توجه به تصمیمی که دادگاه دیروز صادر کرد، ما مطمئن هستیم که در حال حرکت به جلو هستیم.
مردم زیادی در سراسر جهان به خصوص کشورهای غربی تحت تاثیر جنگ غزه قرار گرفته اند به طوری که یکی از دختران جوانی که به تازگی مسلمان شده است با انتشار فیلمی از خود در حساب شخصی خود در یک شبکه اجتماعی جمله جالبی را بیان کرد. او گفت « این ما نیستیم که به فلسطین کمک می کنیم بلکه این فلسطین است که به ما کمک می کند تا از غفلت بیدار شویم.» می خواستم نظر شما را درباره این جمله بدانم.
ملوی: فکر می کنم در تاریخ این اولین باری باشد که یک نسل کشی در معرض دید کامل جهان قرار گرفته و این با وحشیگری بی مانند اسرائیل علیه فلسطینی ها همراه شده است. همه چیز در دوربین ها ثبت شده است، هم در رسانه های اصلی و هم در رسانه های اجتماعی که این مساله جهان را شوکه کرده است. تحولات غزه یک زنگ بیداری برای مردم جهان است ولی امیدوارم این بیداری به مردم عادی محدود نشود، بلکه دولت ها نیز از غفلت بیدار شوند.