نوع واکنش ایران، و شرط بقای استراتژِی از تجربیات گذشته

به گزارش پایگاه خبری پروژه ایرانی، حمید کریم نیا، دیپلمات بازنشسته نوشت: از جمله مواردی که در پیامد واقعه دردناک ترور اسماعیل هنیه در تهران باید توجه کرد واکنش و نوع برخورد با این حادثه از سوی جمهوری اسلامی است.

ابتدا اینکه از نظر حقوقی و اخلاقی برای هردولت ذینفع این حق واکنش برای مقابله با این تجاوز و ترور جزو حقوق و اصول اولیه است شکی در آن نیست.

اما نکته مهمتر که مورد نظر است؛ نحوه مواجهه با این حادثه و چگونگی برخورد و زمان مناسب است که با داشتن استراتژی حساب شده و تاثیر بازدارندگی ان است.

تاکنون هیچ علامتی مبنی براینکه بعد از فروکش کردن هیجانات عمومی ترور، روش محاسبه نشده ای وجود داشته باشد، مشاهده نگردید، آنگونه که در حوادث دیگر و یا سالهای نخستین وجود داشت.

تجربه جلوگيري از رفتار هیجان زده و برخورد حساب نشده اکنون در کنش راهبردی مسئولان بچشم می خورد و بنظر می رسد اقدام تلافی جویانه و تاثیر گذار تاکنون از محاسبات لازم برای بهترین نتیجه برخوردار بوده است. از سویی پیداست که دشمن اسرائیلی برعکس با محاسبات اولیه خود سعی داشته بر هیجان عمومی افزوده و در همان روزهای نخست از سوی حاکمیت ایران واکنشی احساسی و حساب نشده را شاهد باشد و پیامدهایی را رقم بزند که در برنامه خود پیش بینی کرده بود. تصور برنامه ریزان این توطئه حساب شده مبتنی بر تجربیات گذشته واکنش هیجانی و غیر برنامه ای بود که در ان شرایط توانست نه تنها بازدارند نبود، خسارات سنگینی را در دهه های گذشته علی الخصوص در دوران جنگ تحمیلی و حملات تروریستی دیگر در داخل خاک ایران ببار آورد.

در حال حاضر واکنش بعمل امده و سخنان حساب شده حاکی از رسیدگی و محاسبات همه جانبه برای برخورد با این پدیده پیچیده است. حریف قطعا برای این کار محاسبات متعددی را کرده و خواهان دستیابی به نتایج چندگانه برای خود بوده است. ممکن است که در این رابطه به برخی نتایج از جمله ضعف اطلاعاتی و حفاظتی و مهم تر تبلیغاتی دستیابی پیدا کرده، ولی عامل عمده ان که واکنش حساب نشده را هنوز دست نیافته و این وضعیت صبر و انتظار و چگونگی مواجهه که جنبه بازدارندگی داشته‌ باشد را دست نیافته است.

از طرف دیگر، در مدت جنگ غزه و اسرائیل بسیاری تحلیلگران اشاره داشته اند که رژیم صهیونیستی خواهان کشانیدن مستقیم آمریکا به معرکه درگیری خاورمیانه و جنگ کنونی اسرائیل هست. اما دولت بایدن به هیچ رو تمایل به درگیرشدن درمنطقه را ندارد. اما اگر اتش حساب نشده ای از سوی ایران بسمت اسرائیل گشوده بشود این احتمال هست که اسرائیل به هدف خود رسیده باشد.

اکنون بعد از این مدت می توان نتیجه گرفت که بزرگترین وضعیت سخت برای اسرائیل همان صبر و بلا تکلیفی است که طی یک ماه گدشته داشته است. میزان خسارت روانی و اقتصادی در این مدت که جنگ 8 ماهه و بی حاصل با حماس را گذرانده بیش از ان چیزیست که تصور می شد. اما هیچ اخباری در این رابطه منتشر نمیشود. اگر وضعیت گذار جاری دیرتر به نقطه صفر واکنش ج.ا و محور مقاومت برسد، رشد نارضایتی مردم اسرائیل و افکار عمومی جهانی سخت تر و شکننده تری را برای نتانیاهو رقم خواهد زد.
با این وجود کار به این آساني نخواهد بود که با هر اقدام محاسبه نشده نتیحه مطلوب بدست آید.

از انسو در طی این مدت آمریکا در تلاش فشرده بوده تا اتش بس و شرایط ثبات میان طرفین حماس و اسرائیل برقرار بشود و ظاهرا ج.ا نیز با متحدان منطقه ای در تلاشند تا امتیازاتی را در حل مسائل غزه بگیرند.

بنابراین، هر حرکت تاکتیتکی واکنش به این ترور موجب توقف در شرایط جاری موجب اقدامات غیر حساب شده حریفبرای فرار از این موقعیت مهم خواهد شد.

بازدارندگی مستوجب زمینه هایی پیچیده است که هر طرف آنرا در تاکتیک های متعدد می‌بیند. شرايط جاری همانند جدول ماتریسی است که عوامل و شرایط متغیر و بعضا گذرا درهم تنیده شده در عوامل تازه تری را می طلبد.

در مجموع تهران با پیچیده ترین شرایط مواجه بوده است، زیرا با عوامل کلیدی مواجه است که باید آنها را رعایت کند: بطور کلی؛ این ترور در درجه اول موضوع نه تنها ایران بلکه کل جهان اسلام بوده است که محکوم کردند و خواهان مجازات عامل آن شدند. پس پاسخ ایران باید اقدامی بعد از تصمیم جهان اسلامی داشته باشد.

سایر عوامل از جمله اینکه ؛ قدرت پاسخ دهی ( جهان اسلام) نباید به جنگ ایران و امریکا منتهی بشود، و یا در چنین سناریویی بدانند که چین و روسیه وارد نخواهند شد در محاسبات تصمیم گیران وجود داشته است. در شرایطی که هرگونه اقدام ایران نبایدموجب فلج شدن دولت جدید ایران بشود و عوامل فرعی دیگر از جمله تاثیر منفی این تنش و در انتخابات آمریکا و معادلات آن به پیامدهای آتی خواهد داشت.

همه این ها عوامل موثری هستند که در محاسبات تصمیم گیران تاثیر گذارند.

گزارشگر : تحریریه پروژه ایران