پروژه ایران
: خیلی غیر قابل تصور نیست که بگوییم برای تولید یک دست تیشرت و شلوار جین نزدیک به ۲۰ هزار لیتر آب و برای تولید یک جفت کفش چرم تقریباً ۸ هزار لیتر آب نیاز است!
باید بدانید که صنعت مد بعد از نفت، آلاینده‌ترین صنعت دنیا است. میزان گاز گلخانه‌ای که صنعت مد تولید می‌کند از مجموع میزان گاز گلخانه‌ای صنعت کشتیرانی و هواپیمایی هم بیشتر است. هر ساله هزار تن لباس دور انداخته می‌شود که ۹۵ درصد آنها قابلیت بازیافت دارد ولی با این وجود تولیدکنندگان پوشاک از آنها استفاده نمی‌کنند و مواد جدیدی را تولید و آلودگی بیشتری را به محیط زیست وارد می‌کنند.
اما همه این‌ها چیزی از علاقه ما آدم‌ها به استفاده از کالاها و لباس‌های لوکس کم نمی‌کند و شرکت‌های تولید پوشاک از هر ترفندی استفاده می‌کنند تا ما را به سمت خرید کردن بیشتر سوق دهند. نمونه‌اش استفاده از افراد معروف برای تبلیغ پوشاک است که در مراسم رسمی و فرش قرمزها که نماد شکوه و جلال محسوب می‌شود به شدت باب شده است.
اما در میان این هجمه وسیع که فقط به ما می‌گوید: «مصرف کن!» یک طراح لباس ایرانی کمپینی به نام «مد یا مصرف‌گرایی» راه انداخته و از همه دعوت می‌کند که به جای خرید لباس جدید، سری به کمد لباس‌های قدیمی‌شان بزنند و لباس‌هایشان را «بازطراحی» کنند؛ کمپینی که در بدو فعالیت با استقبال دو هنرمند مواجه شد و هانا کامکار (هنرمند عرصه موسیقی) و آزیتا ترکاشوند (بازیگر) تصمیم گرفتند که برای اولین بار به جای خریدن لباس جدید با لباس بازطراحی شده روی فرش قرمز جشن حافظ عکس بگیرند.
ندا سرمه یک طراح لباس است که تخصصش «ری‌دیزاین» یا بازطراحی لباس‌های خارج از کمد مصرفی است و چندی پیش هم کمپینی با عنوان «مد یا مصرف‌گرایی» را راه‌اندازی کرده بود.
او می‌گوید: «پیشینه این کمپین از مقوله مد پایدار نشأت می‌گیرد که این روزها در کشورهای پیشرفته رواج بسیاری دارد. «فست‌فشن»ها مد را به شدت تحت تأثیر قرار داده‌اند، به صورتی که اگر ما دائم خرید نکنیم و لباس جدید نپوشیم از مد جا می‌مانیم. همین موضوع باعث می‌شود که تولیدکنندگان، کیفیت محصول را فدای مد روز بکنند و فقط به فکر ترغیب مردم برای خرید کردن بیشتر باشند.»
این طراح معتقد است: «متاسفانه مردم ما درباره خرید کردن آگاهی کافی ندارند. مزون‌داران و طراحان از سلبریتی‌ها و بلاگرها به عنوان الگوی مصرف استفاده می‌کنند و ما را در جو خرید کالا قرار می‌دهند و در این فضای جوزده ما اصلاً فکر نمی‌کنیم که آیا اصلاً این محصول برای ما مناسب هست یا نه؟ آیا جنس و قیمت این محصول با هم تناسب دارند یا نه؟ کمد خانه بسیاری از ما انباشته از لباس‌هایی است که آنها را مصرف نمی‌کنیم و تبدیل به زباله شده‌اند. خیلی وقت‌ها برای تسکین خودمان این لباس‌ها را به نیازمندان می‌بخشیم؛ بدون اینکه از خودمان بپرسیم این لباس مورد نیاز این افراد هست یا خیر.»
سرمه اضافه می‌کند: «عدم آگاهی از نحوه خرید و مصرف کردن علاوه بر اینکه روان ما را تحت تأثیر قرار داده، محیط زیست ما را هم ویران کرده است. مد پایداری که این روزها از آن صحبت می‌شود، یکی از اهدافش تعامل با محیط زیست است. جایی که ما در آن گذران عمر می‌کنیم. وقتی از محیط زیست حرف می‌زنیم، برخی می‌گویند بحث‌های مربوط به محیط زیست مربوط به روشن‌فکران است و در اولویت مردم نیست. در حالی که محیط زیست مهم است برای اینکه ما جای بهتری برای زندگی کردن داشته باشیم.»
او می‌گوید: «شاید خیلی‌ها ندانند که برای تولید یک تیشرت، چند هزار لیتر آب مصرف می‌شود. این میزان آب مساوی است با میزان آبی که یک انسان برای ۳ سال زندگی کردن به آن احتیاج دارد و همه این‌ها در حالی است که کشور ما در بحران بی‌آبی است. هر بار که پنبه از زمین برداشت می‌شود، نیاز است که زمین برای بارور شدن دوباره استراحت کند تا محصول با کیفیتی داشته باشد. اما این میزان مصرف‌گرایی ما باعث شده که کشاورزان با استفاده از کودهای شیمیایی زمین را بارور کنند که قطعاً آسیب‌زننده است.»
یک نمونه صندل بازطراحی شده
سرمه که دوره‌های تخصصی خود را در خارج از ایران گذرانده است، درباره ایده بازطراحی لباس در کشورهای پیشرفته توضیح می‌دهد: «خیلی از شرکت‌های بزرگ پوشاک در دنیا به سمت باز طراحی کردن لباس رفته‌اند. این رشته دقیقاً با همین نام در کشورهای مختلف تدریس می‌شود و افراد زیادی هم در در این حوزه مشغول به کار هستند. من هم این دوره را در خارج از کشور گذرانده‌ام و حالا آن را در ایران پیاده می‌کنم. جالب است که این موضوع بازطراحی و ری‌دیزاین از قدیم در کشور ما باب بوده است و حتی مادران ما هم به شیوه خودشان این کار را انجام می‌دادند. در فرهنگ ایرانی‌ها از دیرباز با خورده پارچه‌ها، چهل‌تکه می‌دوختند و یا لباس‌های بچه‌های بزرگ‌تر را با کمی تغییر به بچه‌های کوچک‌تر می‌دادند. حالا این کار به صورت مفصل و علمی در همه دنیا به روز شده است.»
این طراح معتقد است: «ملت ما در گذشته ملت مصرف‌گرایی نبودند. این موضوع مصرف‌گرایی پس از جنگ جهانی دوم برای تقویت روحیه مردم آمریکا باب شد اما فرهنگ ما فرهنگ متفاوتی است.»
او درباره کاربردهای بازطراحی توضیح می‌دهد: «ما گروهی داریم که لباس‌های قدیمی را بازطراحی می‌کند. اگر هم کسی فکر می‌کند که ذوق و استعداد این کار را دارد، می‌تواند به ما ملحق شود و دوره‌های یک روزه و یا چند روزه بازطراحی را بگذراند. در کمد خیلی از ما لباس‌هایی وجود دارد که به دلایل مختلف دیگر برای ما قابل استفاده نیستند. به جای اینکه لباس‌ها دورانداخته شوند بهتر است با کمی تغییر و دیزاین دوباره استفاده شوند.»
بازطراحی یک کت مردانه که به کت زنانه تبدیل شده است
خانم سرمه همچنین اضافه می‌کند: «به عقیده من، ری‌دیزان می‌تواند برای مزون‌دارها و تولیدی‌های پوشاک هم سودمند باشد. تولیدی‌ها معمولاً در انبارهایشان انباشت لباس فروش نرفته دارند و گاهی مجبور می‌شوند که مثلاً لباسی را که ۵۰ هزارتومان هزینه تولید داشته است، ۵ هزارتومان بفروشند. در صورتی که بازطراحی لباس آنها را از آن ضرر و زیان نجات می‌دهد.»
هانا کامکار (هنرمند عرصه موسیقی) و آزیتا ترکاشوند (بازیگر) دو هنرمندی هستند که به این کمپین پیوستند و برای اولین بار با لباس بازطراحی شده روی فرش قرمز جشن حافظ قرار گرفتند.
ندا سرمه در این باره توضیح می‌دهد: «ما برای شروع فعالیت کمپین از دو هنرمندی دعوت کردیم که می‌دانستیم دغدغه محیط زیست دارند و این موضوع برایشان مهم است. ما به منزل این دو هنرمند رفتیم و از کمد لباسشان یک لباس قدیمی را انتخاب و طراحی مجدد کردیم. خوشبختانه این دو هنرمند لباس قدیمی خود را با علاقه دوباره پوشیدند و توانستند با یک هزینه قابل توجیه در یک مراسم رسمی شرکت کنند.»
نمونه‌ای از پیراهن، کیف و کفش بازطراحی شده
خانم سرمه در پاسخ به این پرسش که آیا هرلباسی قابلیت باز طراحی دارید یا نه؟ می‌گوید: «قبل از بازطراحی مردم باید اول خرید لباس مناسب را یاد بگیرند. یعنی پارچه و جنس مرغوب را بشناسند تا در راستای بازطراحی تار و پود پارچه باز نشود.»
کمپین «مد یا مصرف‌گرایی» قصد دارد در راستای اهدافش به نفع محیط زیست فعالیت خود را گسترش دهد و جای خود را در میان سلبریتی‌ها باز کند و اطلاعات کافی درباره «ری‌دیزاین» را در اختیار همه قرار دهد.
گزارشگر : سهیلا صدیقی
# تگ ها
